«Chopin. Przewodnik po zbiorach Towarzystwa Historyczno-Literackiego/ Biblioteki Polskiej w Paryżu» jest najambitniejszym i najobszerniejszym z wydawnictw przygotowanych przez niniejszą instytucję w Roku Chopinowskim 2010, zainicjowanym przez Panią Danutę Dubois, dyrektor Biblioteki Polskiej. Prezentuje on dzieła sztuki, pamiątki, rękopisy, dokumenty, pierwodruki i opracowania, wyselekcjonowane według wspólnego klucza, jakim jest Fryderyk Chopin.

Przygotowanie Przewodnika od początku wzbudzało wiele emocji: entuzjazm do zaprezentowania naszych bogatych kolekcji szerokiemu odbiorcy przemieszany był z obawami o rzetelne i wyczerpujące, a przede wszystkim spójne opracowanie tak różnorodnych zbiorów. Zaprezentowane w Przewodniku obiekty wyłuskane zostały w trakcie licznych kwerend przeprowadzonych przez pracowników, stażystów i przyjaciół – stałych współpracowników Biblioteki Polskiej we wszystkich jej działach: Kolekcjach Artystycznych, Dziale Rękopisów i Księgozbiorze Bibliotocznym.

Każdy z działów we własnym zakresie opracował swoje zbiory. Dla łatwiejszej orientacji, w publikacji zachowano podział na działy, choć rozgraniczenie obiektów nie zawsze jest oczywiste. Wnikliwy czytelnik zauważy na przykład, że w zbiorach Kolekcji znajduje się pewna liczba dokumentów życia społecznego i dokumentów ulotnych, jak również publikacji, które, ze względu na ich charakter, powinny znaleźć się w zbiorach Archiwum lub dziale Bibliotecznym. Elementy dotyczące przygotowania i przebiegu dwóch ważnych wystaw chopinowskich, mających miejsce w Bibliotece Polskiej w 1932 i 1937 r. znajdują się natomiast we wszystkich trzech działach.

Taki układ odzwierciedla charakter całości zbiorów Biblioteki, w której historia, sztuka i słowo pisane przeplatają się i dialogują we wspólnej służbie pamięci o polskiej emigracji we Francji.

Staraliśmy się w sposób najbardziej przejrzysty i wyczerpujący przedstawić kolekcje chopinianów Biblioteki Polskiej. Uzupełnieniem tej prezentacji jest syntetyczna biografia Fryderyka Chopina opracowana przez Marie-Paule Rambeau, jedną z najwybitniejszych znawczyń życia i twórczości kompozytora, a jednocześnie wieloletniego oddanego członka Towarzystwa Historyczno-Literackiego. Wyszczególnionym przez nią najważniejszym datom z życia Chopina towarzyszą jego kompozycje i pierwsze wydania nutowe. W części ilustracyjnej zaprezentowany został niewielki wybór cennych, w tym wielu rzadko eksponowanych obiektów. Dopełniają one tekst i odsłaniają odrobinę wizualnego bogactwa zbiorów Biblioteki. Sadzę, że stanowi ona wspaniały graficzny kadr dla słowa, które jest esencją Przewodnika. Każdy z działów zachował własne nazewnictwo sygnatur, w przypadku Kolekcji Artystycznych są to numery inwentarzowe odnośnie dzieł sztuki i pamiątek oraz sygnatury opisowe, pojedyncze lub zbiorowe w przypadku pozostałych obiektów. W dziale Rękopisów i Archiwum jednostki należące do zbioru Muzeum Adama Mickiewicza noszą sygnaturę zaczynającą się od MAM, jednostki opisane w Katalogu zbiorów THL/BPP noszą sygnaturę BPP, a jednostki zinwentaryzowane, ale nieobjęte jeszcze katalogiem noszą sygnaturę Akc., jednoznaczną z numerem akcesji. W dziale Bibliotecznym, najbardziej jednorodnym, występują dwa rodzaje sygnatur: zaczynające się od «FA» będącego skrótem od fonds ancien i oznaczającego zbiór dawny, oraz zaczynające się od «FN», analogicznie: fonds nouveau – zbiór nowy. Duża część z zaprezentowanych w Przewodniku obiektów to inéditia. Znajdującę się od dziesięcioleci w zbiorach Towarzystwa Historyczno Literackiego/Biblioteki Polskiej w Paryżu, nie doczekały sie dotychczas publikacji, przez co są znane jedynie wąskiemu gronu specjalistów. W oczekiwaniu na wydanie katalogów całości kolekcji poszczególnych działów Biblioteki, wybraliśmy formułę przewodnika, skromniejszą, ale dającą możliwość całościowego ich zaprezentowania. Formuła ta jest zgodna z celem naszej publikacji. Ma ona przede wszystkim wskazywać ścieżki do dalszej eksploracji badaczom spuścizny Fryderyka Chopina oraz jego licznym wielbicielom. Mam nadzieję, że mimo początkowych obaw i dzięki niesłabnącemu entuzjazmowi licznej ekipy, która pracowała nad przygotowaniem Przewodnika, oddajemy do rąk czytelników opracowanie rzetelne, interesujące i doskonale wprowadzające w zbiory chopinowskie najważniejszej polskiej instytucji w drugiej ojczyźnie Fryderyka Chopina.

Małgorzata Maria Grąbczewska